برنامه نظام ثبت و طبقه بندی علل مرگ و میر:
بدون شک مهمترین منبع اطلاعاتی سازمان های بهداشتی از جامعه، آمار حیاتی می باشد. آمار حیاتی اطلاعات بدست آمده از ثبت منظم ، دقیق و مستمر وقایع حیاتی را شامل می شود که عمده ترین جزء آن مرگ است. مرگ یک واقعه شفاف و بدون تفسیر می باشد که می تواند آئینه تمام نمای سلامتی – بیماری جامعه باشد.
یکی از مهمترین شاخص های توسعه یافتگی در سطح دنیا امید به زندگی می باشد بر همین اساس میزان های مرگ و علل آنها در نظام مراقبت از اهمیت و اولویت بالا برخوردار می باشد و ترسیم دقیق چهره مرگ و بیماری در جامعه به منظور شناسایی علل بروز و مقابله با عوامل سبب ساز آن، راهبرد اصلی برای افزایش طول عمر بشر و ارتقاء سلامت انسان است. روند تغییرات علل مرگ و میر در ظرف زمان جهت گیری سیاست های بهداشت و درمان کشور را مشخص می سازد، و فوت براساس گروههای مختلف سنی و جنسی معرف وضعیت ارائه خدمات بهداشتی و درمانی و میزان بهره مندی های گروههای مختلف جامعه است. علل مرگ و میر نمایشگر میزان رشد و توسعه یافتگی هر جامعه ای است.
در طول سالهای متمادی نظام ثبت و جمع آوری اطلاعات براساس ثبت جاری علل مرگ در کشورهای توسعه یافته و صنعتی شکل گرفته است. روش های متعدی برای بدست آوردن میزان های سنی، جنسی و علتی مرگ تا کنون بکار گرفته شده است بخشی از این روشها عبارتنداز :
1- ثبت مرگ بعنوان یکی از وقایع چهارگانه اصلی در جامعه
2- مطالعه گذشته نگر روی نمونه ای از جامعه و بررسی مرگ های واقع شده در یک دامنه زمانی مشخص به روش کالبد شکافی شفاهی و بدست آوردن میزانها به روش مستقیم
3- روش های غیرمستقیم براساس مدل ها و روش های محاسباتی از پیش تعیین شده
ثبت مرگ را می توان براساس :
- گواهی فوت صادر شده توسط پزشک به پیوست
- کالبد شکافی شفاهی به پیوست
- فرم خطی ثبت مرگ
بکار گرفت.
پوشش ناکامل ثبت مرگ يا از قلم افتادگی یکی از مهمترین معضلات ثبت مرگ است. بد طبقه بندی شدن نیز یکی از مشکلات مهم ثبت براساس گواهی فوت و اعلام Lay-Coders هاست . Garbage Codes مانند " ایست قلبی تنفسی " Cardiac Arrest " علایم و حالات بد تعریف شده " مهمترین معضل محتوایی ثبت مرگ است بخصوص وقتی که ثبت در مقیاسهای ریز از نظر طبقه بندی و یا کوچک از نظر جمعیتی جاری می شود.
بار بیماریها از مجموع دو بخش بوجود آمده است:
- سالهای از دست رفته عمر به دلیل مرگ زودهنگام
- سالهای از دست رفته عمر به دلیل معلولیت و ناتوانی ناشی از بیماریها
هدف کلی برنامه :
ترسیم دقیق جهره مرگ و بیماری در جامعه به منظور شناسایی علل بروز و مقابله با عوامل سبب ساز آن در جهت افزایش طول عمر و ارتقاء سلامت انسان
اهداف اختصاصی برنامه :
1- برقرای نظام آماری ثبت مرگ براساس علت ، سن ، جنس و منطقه سکونت
2- شکل دادن به مسیر جدید همکاری درون بخشی و بین بخشی
3- دستیابی به یک نظام مدون و عملی برای پایش وضعیت سلامت و عوامل موثر بر سلامت جامعه
4- دقت بخشیدن مستمر به تشخیص ، ثبت ، طبقه بندی ، جمع آوری و تحلیل داده های مرگ
5- شناخت نقاط ضعف دانشی و مهارتی افراد درگیر برنامه و برنامه ریزی در اصلاح آن